جناب آقای دکتر معظمی بفرمائید رویکرد صنعت سبز در حوزه سیاست های  صنعتی از چه زمانی بوجود آمده است؟ در قرن بیستم در نتیجه انقلاب فن آوری و تغییرات اقتصادی حرکت کشورها به سمت توسعه صنعتی شتاب گرفت. این شتاب با تغییرات و پی آمدهای منفی همراه بود. توسعه گسترده صنایع که نتیجه آن تقاضای روزافزون برای انرژی و مواد خام بود موجب اکتشاف زغال سنگ،  نفت و گاز طبیعی شد. این موضوع خود دلیلی برای تولید حجم بالایی از زباله و نفوذ آن به پیکره هوا، آب، خاک، موجودات زنده و درنتیجه برهم خوردن تعادل کره زمین شد. قطع درختان نیز خود دلیل مضاعفی برای افزایش حجم دی اکسیدکربن و گازهای گلخانه ای گردید. از زمان انقلاب صنعتی پیشرفت-های جدیدی در جهت درک تاثیر آلودگی بر محیط زیست وجود داشته است که منجر به آگاهی بیشتری از مفهوم سازگاری با محیط زیست و همچنین تاکید بیشتر بر اجرای شیوه¬های پاکسازی صنایع که منبع عظیم آلودگی بودند، شده است. افزایش آگاهی عمومی و نگرانی درخصوص اثرات آلودگی باعث شد تا در دو دهه اخیر بسیاری از تولیدکنندگان دانش محور سعی کنند با استفاده از شیوه های جدید و اعمال و روش های سازگار با محیط زیست و اقتصادی تصویر عمومی را نسبت به خود بهبود بخشند و رویکرد صنعت سبز را مطرح و بدان متمایل شوند. هدف رویکرد صنعت سبز، طراحی محصولات و فرآیندهایی است که میزان استفاده و تولید مواد خطرناک در آن¬ها حداقل باشد. صنعت سبز به دنبال راهی است تا با جلوگیری از آلودگی در مبدا و استفاده از منابع طبیعی کمتر، از اثر منفی مواد شیمیایی بر محیط زیست بکاهد.   بطور کلی چه اصول  و شاخص هایی در حوزه صنعت سبز مورد توجه و تمرکز قرار می گیرد؟ صنعت سبز دارای اصول و ضوابطی همچون: سنتز مواد شیمیایی کمتر خطرناک و غیرسمی، جلوگیری از تولید زباله، طراحی مواد شیمیایی ایمن تر، اقتصاد یا بهره وری اتم، حلال ها و مواد کمکی بی خطرتر طراحی برای بهره وری انرژی، استفاده از مواد خام تجدیدپذیر، کاهش مشتقات،  استفاده از کاتالیزورها، طراحی محصولات شیمیایی به گونه ای که در پایان عملکرد شکسته شده و به مواد بی ضرر تخریب شده و در محیط باقی نمانند. پیشگیری از آلودگی شیمی برای جلوگیری از سوانح به عبارت دیگر مواد و فرآیندهای شیمیایی بایستی به  گونه ای انتخاب شوند که احتمال ایجاد آلودگی سوانحی نظیر، آزاد سازی گازهای سمی و حریق به کمترین سطح برسد. پیشگیری از تولید زباله نیز قابل دست¬یابی است اگر بیشتر مواد و حلال ها قابل بازیافت شوند. زیست فن آوری رشته نسبتا جدید و بسرعت درحال توسعه ای است که از ادغام علوم مرسوم همچون شیمی، بیوشیمی، بیوفیزیک، میکروب شناسی، ژنتیک و مهندسی شیمی ایجاد شده است. زیست فن آوری دارای برنامه هایی کاربردی در زمینه های مختلف دارو و درمان، کشاورزی، صنعتی (مانند، روغن نباتی، پلاستیک تخریب پذیر) است. از یک دیدگاه بخش های این فن آوری با رنگ های گوناگون مشخص شده اند. اقتصاد سبز اقتصادی است که منجر به کاهش خطرات زیست محیطی و کمبودهای زیستی می شود و هدفش توسعه پایدار بدون خدشه به محیط زیست است. این نوع اقتصاد رابطه نزدیکی با اقتصاد زیست محیطی دارد اما تمرکزش بیشتر روی جنبه های مدیریتی است. در اقتصاد سبز رشد اقتصادی و اشتغال توسط سرمایه گذاری های دولتی و خصوصی با هدف کاهش آلودگی وگازهای گلخانه ای، افزایش منابع (انرژی، مواد و آب)  بهره وری و جلوگیری از دست دادن سرمایه های طبیعی و خدمات زیست بوم هدایت می شود. این صنعت دارای مزایایی همچون: مزایای اقتصادی، نوآوری و رشد بیشتر و افزایش تکاپو، مزایای اجتماعی، اشتغال بیشتر، افزایش درآمد و توانمندسازی، مزایای زیست محیطی، استفاده از منابع کارآمدتر و آلودگی کمتر  است. چالش های زیست محیطی را  با چه  فناوریهایی می توان رفع نمود؟ چالش های آینده ما به دلیل نیازهای مستمر محیطی، اقتصادی و اجتماعی به منابع باعث شده تا خواستار فن آوری های کارآمدتر و بی خطرتری در فرآیندهای شیمیایی و محصولات صنعتی باشیم. فن آوری زیستی با به کارگیری ارگانیسم های زنده و سیستم های زیستی همسو با شیمی سبز  با ابداع فرآیندها و واکنش های جدید چنین چالش هایی را برطرف می کند. روشهای جدید بایستی به گونه ای باشند که توانایی حداکثر نمودن محصولات زیست سازگار مورد نظر و حداقل نمودن مواد زائد را داشته باشند. چنین خلاقیت و نوآوری های  بنیادی در علوم، تولید مواد صنعتی از موجودات زنده و غالبا میکروارگانیسم ها، تولید داروهای ایمن تر و تولید علف کش ها و آفت کش هایی سازگار با محیط زیست ما را به نسل جدیدی ازصنعت و سنتزهای شیمیایی رهنمون خواهد کرد. روشهای زیست الگو نیز می توانند با الگوگرفتن  از طبیعت و موجودات زنده بری حل مشکلات بشر بسیار مفید باشند. بنابراین به نظر می رسد سوق دادن قسمتی از مطالعات در جهت بالابردن بازده و رفع آلودگی ها و بازیافت  با کمک روش های زیستی بیش از پیش مورد توجه محققان قرار گیرد.  صنعت سبز تا چه اندازه می‏تواند توسعه پیدا کند و چقدر زمان خواهد برد تا به حد مطلوب خود برسد؟ در حال حاضر، برخی از کشورهایی که به نظر پیشرو در استفاده از انرژی‏های تجدیدپذیر  هستند، تنها 2.5 درصد برق خود را از طریق این انرژی‏ها تامین می‏کنند و نیمی ‏از انرژی برق کماکان از سوزاندن ذغال سنگ تولید می‏شود.بنده عقیده دارم که چشم‌انداز فناوری‏های پاک خوب است، هرچند شاید برای رسیدن به اوج به چند دهه نیاز داشته باشد. طولانی بودن این فرایند نیز به سخت بودن تغییرات زیربنایی انرژی برمی‏گردد. برای ایجاد یک انقلاب برای تامین انرژی برق توسط فناوری‏های جدید نیاز به دوباره سازی زیربنای انرژی  و الگو سازی داریم اگر الگوی مناسب طراحی و ارائه بدهیم، گام مهمی در جهت فرهنگ سازی استفاده از انرژی های پاک و توسعه صنعت سبز برداشته ایم.  رویکرد صنعت سبز در حوزه خودرو در جهان و ایران تا چه حد  توسعه یافته است؟ شرکت های اتومبیل سازی  بزرگ جهان در برنامه‌های خود بدنبال کم کردن ردپای کربن در کل خط تولیدی خود  هستند. 10 خودروی برتر جهان شامل: 5 نمونه خودروی هیبرید، 3 نمونه خودروی برقی، 1 نمونه پیل سوختی و1 نمونه دیزل به چشم می خورد که این 10 خودرو جز خودرو های سبز به شمار می روند، علت سبز بودن این خودرو ها این است که میانگین میزان آلایندگی دی‌اکسیدکربن برای خودروهای هیبریدی معادل 55 گرم در هر کیلومتر است که این میانگین در خودروهای بنزینی خارجی معادل 120 گرم در هر کیلومتر  گزارش شده است. این عدد درخصوص خودروهای برقی و پیل سوختی معادل صفر است. میانگین مصرف سوخت برای خودروهای هیبریدی کمتر از 2 لیتر در هر 100 کیلومتر است. در ایران نیز افزایش مقررات سازمان های دولتی و غیر دولتی و فشار و درخواست مشتریان در خصوص رعایت مسائل زیست محیطی باعث شده است خودرو سازاندر راستای رعایت  استاندارد های مصرف سوخت  در خودرو تلاش نمایند و در راستای تولید خودرو های هیبریدی، دیزلی و برقی پروژه هایی را نهایی نموده و بدنبال تولید  آن می باشند.صنعت سبز در خودرو یکی از روش های کنترل آلودگی های زیست محیطی است  و باید تلاش شود تا زیر ساخت و امکانات لازم برای  تولید و توسعه آن در کشور ایجاد شود.   کاربرد فناوریهای سبز در عرصه نفت و گاز و پتروشیمی چگونه است؟ آلودگی‌های ایجاد شده توسط صنایع نفت و گاز پتروشیمی علاوه بر آنکه سلامتی مردم را تهدید می‌کنند آلودگی‌های فلرها، پخش منواکسید کرین و هیدروکربن و سایر مشتقات نفت، خطرات زیست‌محیطی زیادی را در بر دارد  و می تواند ضربات زیادی به محیط زیست وارد کند. وجود تاسیسات بزرگ نفت و گاز و پتروشیمی دربرخی از  استان ها ی کشور و  مشتقات نفت خارج شده از فلرهای مجتمع‌های گازی، پتروشیمی و چاه‌های نفت مهمترین عوامل ایجاد آلودگی‌های  محسوب می شوند. توسعه فناوری جذب و جداسازی کربن گام مثبتی در راستای مبارزه با آلودگی های زیست محیطی و توسعه صنعت سبز تلقی می شود. در این روش کربن حاصل از احتراق سوختهای فسیلی، با روشهای مختلف جداسازی و جذب شده و از انتشار آن در فضای جو جلوگیری می‌شود. در حال حاضر هدفگذاری‌های جدی برای کاهش میزان آلایندگی گاز دی‌اکسیدکربن در بین نهادهای بین‌المللی و کشورها، تعریف و برنامه‌ریزی شده است. باید تلاش شود تا با استفاده از تکنولوژی‌های جدید، به جای سوزاندن نفت و گاز در فلرها، این مواد به دیگر فرآورده‌های سبز تبدیل شوند. علاوه بر آن تخلیه آلاینده های نفتی ناشی از فعالیت های مختلف بندری و وسایل حمل و نقل زمینی و دریایی درآب های ساحلی و بندرگاه ها با عث برهم زدن اکوسیستم آبهای ساحلی می گردد مهم ترین راه پیشگیری از آلودگی آبهای ساحلی و بندری استفاده از تکنولوژی های سبز بویژه  فیلتراسیون غشائی ، بهسازی بیولوژیکی و ... است. محور اصلی فعالیت و ادبیات غالب برند های سبز در جهان چیست؟ برندهای سبز، تبلوری از مفهوم ژرف بازاریابی اجتماعی هستند که مبتنی بر اهمیت توجه به مسئولیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی سازمان شکل گرفته‌اند. برندهای سبز منافع مثلثی از ذی نفعان اعم از مشتریان، سازمان و جامعه را تامین می کنند و به توفیق مادی و معنوی دست می یابند. این برندها، حساسیت و التزامی خاص به پاسداشت از طبیعت دارند و هر روز نمونه‌ای جدید از آنها متولد می‌شود که افزون بر مزیت آن برای سازمان، موجب ارتقای جایگاه یک برند می‌شوند. بالا رفتن حساسیتهای زیست محیطی و تغییرات در معادلات جهانی، موجب شده تا تعداد برندهای سبز بالغ بر چند صد برابر شود. ادبیات ساختاری اینگونه برندها شامل طیفی از مسئولیت‌های اجتماعی است و واژگانی نظیر: آلودگی زیست محیطی، گرمایش کره زمین، محصولات بازیافتی، محصولات ارگانیک، رشد لجام گسیخته جمعیت، کمبود منابع غذایی،... در گفتمان آنها به چشم می‌خورد. گسترش آگاهی مصرف‌کنندگان نیز دلیل دیگری بر وجود و توسعه برندهای سبز است.  امروزه جایگاه یابی در ذهن مشتریان، بدون توجه به مسئولیت های اجتماعی عملاً بی‌معنا است. برندهای سبز با اتخاذ راهبردهای اجتماعی، در مسیر توسعه پایدار قدم برمی‌دارند و به سودآوری چندجانبه دست می‌یابند. آمار مختلف نیز حاکی از آن است که بالغ بر 70 درصد از مصرف‌کنندگان مدرن، ملاحظات اجتماعی و زیست محیطی را در خرید خود می‌گنجانند. لذا موفقیت آتی شرکت‌ها در گرو گنجاندن استراتژی‌های بازاریابی سبز خواهد بود. برندهای سبز، عملکرد بهتری را در فرآیند تسخیر قلب و ذهن مشتری از خود به نمایش می‌گذارند.  جناب آقای دکتر معظمی به موضوع بازاریابی سبز اشاره نمودید، لطفا در این خصوص کمی بیشتر توضیح بدهید؟ بازاریابی سبز فرایندی اجتماعی است که افراد و گروه ها از طریق فرایند مبادله محصولات و ارزش آنها، نیاز و خواسته خود را از طریق یک روش اخلاقی که اثرات منفی بر محیط زیست را حداقل کند برآورده می کنند. به عبارتی دیگر بازاریابی سبز شامل تمام فعالیت هایی است که برای ایجاد و تسهیل مبادلات به منظور رفع نیازها و خواسته های بشری طراحی می شود به طوری که این ارضاء نیازها و خواسته ها با حداقل اثرات مضر و مخرب روی محیط زیست باشند. نمونه های فراوانی از شرکتهایی وجود دارند که تلاش می کنند تا در مقابل محیط، بیشتر مسئولیت پذیر باشند. مسائل مربوط به محیط زیست و بازاریابی، می توانند در تضاد با هم عمل کنند: یکی از آنها از شما می خواهد که کمتر مصرف کنید و دیگری می خواهد که میزان مصرفتان را بالا ببرید، یکی مصرف گرایی را محکوم می کند و دیگری آن را تشدید می نماید. اما این دو، همیشه هم بر خلاف یکدیگر حرکت نمی کنند. بازاریابی می تواند به فروش ایده هایی برای شیوه های جدید زندگی کمک کند. برای عامه مردم، مفهوم واقعی بازاریابی سبز ناشناخته است. بازاریابی سبز در موقعیتی خطرناک قرار دارد، بدین صورت که همگی توافق دارند که بسیار خوب است ولی دقیقاً نمی دانند که آن را چگونه انجام دهند. شاید اشکال در نحوه اجرا بوده باشد. شاید کسی تصور نمی‌کرد که روزی بازاریابی علاوه بر سودآوری و فروش، نگران سلامت مصرف کننده نیز باشد.  اما پویایی و رقابت شدید و افزایش نگرانی نسبت به محیط زیست و همچنین مقررات دولتی و افزایش آگاهی مصرف کنندگان، شرکتها را بر آن داشته که در سلامت جسمانی و روانی و پاکیزگی محیط مصرف کنندگان نیز تأمل کنند. با وجود آنکه از مطرح شدن مباحث مربوط به بازاریابی سبز سالیان زیادی می گذرد اما به دلایل گوناگونی این مسئله آنگونه که باید مورد توجه قرار نگرفته است. هرچند به نظر می رسد با آشکار شدن مسائل و مشکلات زیست محیطی که امروزه نسل بشر را به خود گرفتار کرده است لزوم توجه به این مقوله بیش از پیش ضرورت یابد. می توان گفت که راه برگشتی به سمت تولید محصولات مخرب برای محیط زیست وجود ندارد و رفته رفته فشارهای درونی و بیرونی و تغییر نگرش مشتریان، شرکتها را ملزم به پیروی و به کارگیری رویکرد بازاریابی سبز می‌کند. شرکتها باید با مهندسی مجدد در فرآیندهای تولیدی و طراحی کالا و خدمات جایگاه خود را در موقعیت رقابتی تحکیم بخشند، در غیر این صورت از قطار سبز باز خواهند ماند. بر گرفته از نشریه دانش نفت ​